Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka

22 cze Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakłada na rodziców obowiązek dostarczania środków utrzymania oraz w miarę potrzeby środków wychowania względem dziecka (świadczenia alimentacyjne), które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z jego majątku wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka nie wygasa z chwilą ukończenia przez nie 18 roku życia. Obowiązek alimentacyjny trwa do czasu, aż dziecko będzie w stanie samodzielnie się utrzymać. Rodzice mogą jednak uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, np. posiada wykształcenie i kwalifikacje zawodowe oraz odmawia bez powodu podjęcia pracy (wyrok SN z dnia 10 listopada 1998 r. w sprawie III CKN 565/98, LEX nr 1214448).

Obowiązek alimentacyjny trwa nadal np. wobec dziecka pełnoletniego, które ukończyło szkołę średnią i kontynuuje naukę na studiach dziennych (wyrok SO w Olsztynie z dnia 26 października 2016 r. w sprawie VI RCa 189/16, LEX nr 2150062; wyrok SN z dnia 26 listopada 1998 r. w sprawie I CKN 898/97, LEX nr 1215599).

Obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka może nigdy nie wygasnąć, np. w sytuacji gdy dziecko jest niepełnosprawne w stopniu uniemożliwiającym samodzielne utrzymywanie się (np. wyrok SN z dnia 12 maja 1998 r. w sprawie II CKN 722/97, LEX nr 503166).

Wysokość alimentów zależy od dwóch czynników: usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (dziecka) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (rodzica).

Warto podkreślić to, o czym rodzice obowiązani do alimentów często nie wiedzą, iż sąd ustalając wysokość należnych alimentów nie bada wyłącznie aktualnych zarobków rodzica, ale również jego możliwości zarobkowe i majątkowe. Możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej nie wynikają z faktyczne osiąganych zarobków i dochodów, ale stanowią środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (np. wyrok SA w Krakowie z dnia 11 maja 2017 r. w sprawie I ACa 1827/16, LEX nr 2429663).

Orzecznictwo sądowe jest zgodnie, iż rodzicie mają obowiązek dzielić się z dziećmi nawet najmniejszymi dochodami. Trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle. W sytuacjach skrajnych, zwłaszcza o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu wymagać może nawet poświęcenia części składników majątkowych (wyrok SN z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie I CKN 1538/99, LEX nr 51629).