Jak wygląda obowiązek alimentacyjny pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami?

08 mar Jak wygląda obowiązek alimentacyjny pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami?

Obowiązek alimentacyjny przeważnie dotyczy rodziców i dzieci. Sąd może zobowiązać także małżonka rozwiedzionego do płacenia alimentów na rzecz drugiego małżonka. Orzeczenie takie może zapaść w wyroku rozwodowym lub w odrębnym procesie wszczętym już po uzyskaniu rozwodu lub po orzeczeniu separacji.

Pamiętać trzeba, że nie każdy były małżonek może starać się o alimenty. Alimenty otrzymać może tylko ten małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku. Dotyczy to zatem sytuacji gdy, wyrok rozwodowy zapadł bez orzekania o winie bądź Sąd stwierdził winę obu małżonków.

O „niedostatku” można mówić zarówno, gdy uprawniony małżonek nie dysponuje żadnymi środkami utrzymania, jak również, gdy dysponuje pewnymi środkami, ale są one niewystarczające na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2000 r., I CKN 226/00, LEX nr 51343).

Wysokość alimentów uzależniona jest od dwóch okoliczności:
1. usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego małżonka oraz
2. możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego małżonka.

Jeżeli w wyroku rozwodowym Sąd uznał jednego z małżonków za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, wówczas małżonek niewinny może starać się o alimenty dla siebie bez konieczności udowadniania stanu niedostatku. Koniecznym jest jednak wykazanie, że rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, co oznacza, iż Sąd powinien porównać sytuację materialną małżonka niewinnego z tym położeniem, które by istniało, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.

Obowiązek świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego. Przy ocenie, czy nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby, gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie (uchwała Sądu Najwyższego cała izba SN – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LEX nr 3342).

W trakcie procesu o rozwód, małżonek może wystąpić o zabezpieczenie alimentów na jego rzecz, co oznacza, że drugi małżonek może zostać zobowiązany przez Sąd do dostarczania drugiemu małżonkowi środków na utrzymanie przez cały czas procesu, tzn. dopóki nie zapadnie ostateczne rozstrzygnięcie w sprawie. Takie rozwiązanie tymczasowo zabezpieczenia nie tylko indywidualne potrzeby uprawnionego małżonka, ale także wspólne potrzeby rodziny (np. koszty utrzymania mieszkania czy wyżywienia).